Bestuursrechtelijke besluiten en bedoelingen
Bestuursrechtelijke besluiten en bedoelingen
Het bestuursrecht is een veelzijdig rechtsgebied dat zich uitstrekt van besluiten van de gemeente tot besluiten van een minister, maar ook besluiten van bijvoorbeeld de autoriteit consument en markten (de vroegere Nma) of besluiten van het UWV.
Voordat een besluit een bestuursrechtelijk besluit is, moet het aan vijf voorwaarden voldoen. Een bestuursrechtelijk besluit is: een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een publiekrechtelijke rechtshandeling. In de loop van de tijd is in de jurisprudentie veel duidelijk geworden over hoe deze vijf elementen moeten worden uitgelegd. Om u in staat te stellen om te beoordelen of u met een bestuursrechtelijk besluit te maken hebt, in dit artikel zal aandacht worden besteed aan wat een bestuursorgaan is en wat wordt verstaan onder publiekrechtelijk en rechtshandeling.
Wat maakt het eigenlijk uit?
De reden dat het heel belangrijk is om te weten of iets een bestuursrechtelijk besluit is, is om te kunnen vaststellen of er beroep bij de rechter kan worden ingesteld tegen een bepaald besluit. Alleen bestuursrechtelijke besluiten, komen in aanmerking voor bestuursrechtelijke bescherming. Een bestuursrechtelijk beroep bij de rechtbank moet bijna altijd worden voorafgegaan door een bezwaar bij het orgaan dat het besluit heeft genomen.
Een besluit dat geen bestuursrechtelijk besluit is, hoeft ook niet genomen te worden met inachtneming van alle regels van het bestuursrecht. De beslissing om in de kantine alleen nog kroketten van een bepaald merk te serveren kan dus niet worden aangevochten bij de bestuursrechter door een andere producent.
Bestuursorganen:
De Algemene Wet Bestuursrecht (AWB) geeft aan wat een bestuursorgaan is. Eenvoudig gezegd zijn er A- en B-organen. Een A-orgaan is een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld. Daarbij valt onder meer te denken aan het UWV, het CBR, maar ook aan gemeenten. Strikt genomen zijn deze organisaties geen bestuursorgaan, maar zijn bepaalde organen van de organisaties bestuursorganen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de raad van bestuur van het UWV, de staatssecretaris van Financiën of de gemeenteraad. De tweede categorie zijn de B-organen. Dit zijn andere personen of colleges die “met enig openbaar gezag zijn bekleed”. Hoewel dit een hele vage norm is, is in de praktijk vaak duidelijk wanneer iemand als B-orgaan optreed. Iemand moet dan een duidelijke publiekrechtelijke bevoegdheid hebben die een onderdeel is van zijn normale dagelijkse werkzaamheden. Een goed voorbeeld hiervan is een medewerker van een garagebedrijf, indien deze een APK uitvoert, voert hij een publiekrechtelijke bevoegdheid uit. In dat geval en alleen op dat moment, is hij een B-orgaan. Een ander B-orgaan zijn bijvoorbeeld scholen en onderwijsinstellingen die diploma’s uitreiken (m.u.v. de RUG). Het gaat daarbij (bijna) altijd om een ‘normaal’ bedrijf dat ook bepaalde bevoegdheden op grond van de wet heeft of heeft gekregen.
Publiekrechtelijk:
Een besluit is alleen een bestuursrechtelijk besluit als er een publiekrechtelijke beslissing wordt genomen. Publiekrecht onderscheidt zich van privaatrecht. Privaatrecht is het recht tussen burgers of bedrijven onderling, publiekrecht is recht waarbij de overheid in die hoedanigheid is betrokken. Een simpel voorbeeld: als het college van burgemeester en wethouders besluit 10 nieuwe computers te kopen, is dit een privaatrechtelijk besluit. Als datzelfde college besluit om de hondenbelasting met 5% te verlagen, neemt zij een publiekrechtelijk besluit. Een eenvoudig ezelsbruggetje is om de vraag te stellen of u dit zelf ook zou mogen. Als het antwoord ja is, zal het bijna altijd een privaatrechtelijke beslissing zijn en dus geen bestuursrechtelijk besluit.
Rechtshandeling:
Een besluit is alleen een bestuursrechtelijk besluit als het een rechtshandeling is. Een rechtshandeling betekent een besluit gericht is op rechtsgevolg. Er moet iets veranderen in het recht. Hier tegenover staat feitelijk handelen. Dat brengt geen verandering in het recht. Als de gemeenteraad besluit om alle lantarenpalen rood-wit-blauw te verven, verandert dit niets aan het recht. Dat is dan een feitelijk besluit en geen bestuursrechtelijk besluit. Een besluit van de burgemeester om iemand een gebiedsverbod te geven, verandert iets in de wereld van het recht. Die persoon mag zich namelijk ergens niet meer vertonen. Dit is een rechtshandeling. Iets wat vaak verwarring oplevert is een aankondiging of een voornemen van een gemeente. Omdat dit officieel nog niets verandert aan de rechten en plichten van iemand, wordt door de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State aangenomen dat dit geen bestuursrechtelijk besluit is.
Wilt u weten of u al met een bestuursrechtelijk besluit heeft te maken of wilt u bezwaar of beroep instellen? Aarzel niet om een van onze specialisten te raadplegen. Wij staan u graag en met deskundigheid bij.