Selectieve distributie

Binnen Nederland, maar zeker ook binnen Europa, gelden strenge eisen aan de beperking van de mededinging. Daarbij zijn er een aantal “hard-core” restricties, te vergelijken met de zwarte lijst bij algemene voorwaarden. Onder deze hard-core restricties vallen onder andere het maken van prijsafspraken, het verdelen van gebied, het verdelen van klantenkringen en het stellen aan voorwaarden aan verkopers.

Toch is er een mogelijkheid om, in specifieke gevallen, onder deze beperkingen uit te komen. Dit mag indien de exclusiviteit van het product of de bijzonderheden van het product het noodzakelijk maken om de mededinging te beperken. Uiteraard zijn er strenge regels gesteld aan het invoeren van een selectief distributiesysteem. Het selectieve distributiesysteem vormt een uitzondering van het kartelverbod en ziet uitdrukkelijk niet op het verbod om misbruik te maken van een machtspositie.

Wanneer mag een selectief distributiesysteem worden ingevoerd?:
– Indien het product dit vereist vanwege bijzondere omstandigheden;
– Het systeem ingevoerd wordt op basis van objectieve criteria die objectief en consequent gehandhaafd worden;
– De beperkingen van de mededinging niet verder gaan dan noodzakelijk is om het doel te bereiken.

Aan de eerste eis kan onder andere worden voldaan indien de verkoop van het product zulke grote investeringen vereist dat deze alleen gedaan zullen worden als zeker is dat de investeringen kunnen worden terugverdiend. Denk bijvoorbeeld aan het verkopen van vuurwerk. Hiervoor zijn onder andere bunkers en blusmaatregelen nodig. Een ander voorbeeld is het geval dat er sprake is van een nieuw product waarbij grote reclame investeringen moeten worden gedaan om het product bekend te maken bij het publiek. In deze gevallen is het toegestaan tijdelijk exclusiviteit te verlenen om zogeheten free riders tegen te houden. Een derde mogelijkheid ligt in bijzondere expertise die vereist is voor het verkopen van bepaalde producten of het onderhoud ervan. Hierbij valt te denken aan producten die slechts voor een zeer kleine groep interessant zijn of aan producten met bijzondere kenmerken.

Het tweede criterium is bedoeld om duidelijk te maken dat er geen willekeur mag ontstaan en dat de eisen voor alle partijen die willen toetreden gelijk moeten zijn.

De derde eis houdt in dat alle maatregelen nodig moeten zijn en niet strenger dan noodzakelijk.

Deze eisen moeten objectief bepaalbaar zijn. Het is niet toegestaan om te zeggen dat een distributeur een hoog serviceniveau moet halen zonder dat duidelijk is wat dit inhoudt of om te zeggen dat de fysieke winkel smaakvol moet zijn ingericht en dat de definitie van smaakvol bepaald wordt door de controleur. Daarnaast moeten de criteria objectief worden gehandhaafd. In beginsel is het maken van uitzonderingen op een regel dus verboden en moeten voor alle deelnemers de criteria hetzelfde gehandhaafd worden. Het is dus niet toegestaan om voor een bepaalde winkel strengere of lossere eisen te stellen. Ditzelfde geldt voor de sanctionering van overtredingen. Bijzondere eisen aan bepaalde dealers mogen wel indien hiervoor een objectieve rechtvaardiging bestaat.

Daarnaast zijn er nog enkele specifieke aspecten te benoemen:

Het geven van een verkoopadviesprijs is toegestaan. Het is daarbij wel heel belangrijk dat dit geen bindende adviezen zijn, dat hiervan kan worden afgeweken en dat het afwijken geen consequenties heeft. Bindende adviesprijzen voor wat betreft de maximumverkoopprijs mogen wel.

Het is mogelijk om actieve verkoop buiten een bepaald gebied te verbieden. Passieve verkoop buiten een gebied is altijd toegestaan. Het internet is per definitie passieve verkoop, ook als de site in meerdere talen te bezoeken is. Een Duitse ondernemer met een site die ook in het Frans te bekijken is doet aan passieve verkoop. Dit is pas anders als hij een .fr adres zou aanmaken. Het is dus niet toegestaan om internetverkoop in zijn geheel te verbieden of te eisen dat een bepaald omzetdeel offline behaald wordt. Onder omstandigheden kan het wel mogelijk zijn om aanvullende eisen aan internetverkoop te stellen mits deze dezelfde doelen dienen als de eisen van de fysieke winkel. Verkoop via internet-marktplaatsen kan niet worden verboden. Het is wel mogelijk om bepaalde eisen te stellen aan de advertenties, zoals het opnemen van een link naar de eigen website.

Naast het verdelen van bepaalde gebieden is het ook mogelijk om bepaalde klantenkringen te verdelen. Het is dus toegestaan om de plaatselijke supermarkt te verbieden aan bedrijven te verkopen en dit exclusief door de groothandel te laten doen. Uiteraard verbiedt dit weer de actieve verkoop en niet de passieve. Ook het maken van normaal toegestane actieve reclame die ook bij bedrijven terecht komt, bijvoorbeeld een folderpakket/advertentie in een blad of door een actie in een woonwijk waar ook een aantal bedrijven aan huis zitten, blijft toegestaan.

In het kader van de actieve verkoop is het mogelijk beperkte beperkingen op te leggen, voor zover dit redelijk is. Ook op het gebied van marketing zijn er bepaalde afspraken te maken, zoals een vaste verkoopprijs tijdens een landelijke actie. En ook is het toegestaan om alle bevoegde verkopers te verbieden aan andere bedrijven te leveren met uitzondering van andere bedrijven die tot het netwerk behoren.

Welke mogelijkheden u hebt om uw distributie naar uw hand te zetten, zonder in strijd te handelen met het mededingingsrecht, is afhankelijk van uw specifieke omstandigheden en wensen. Aan de hand van vele praktijkgevallen, kunnen wij voor u de meest gunstige regeling ontwerpen, die bovendien bijdraagt aan de kwaliteit van uw dienstverlening aan uw afnemers.

Voor een vrijblijvend eerste advies, nodigen wij u graag uit om contact met ons op te nemen.